De toespraak van Martine Nijveld liet ons beseffen dat in deze tijden de rechten van de mens toch wel heel belangrijk zijn.
10 december is de Dag van de Rechten van de Mens.
In het kader daarvan staan wij hier in een kring en hebben we lichtjes aangestoken.
Zo vragen we aandacht voor de mensenrechten en voor mensen die zich daarvoor inzetten.
Elk jaar kiest de mensenrechtenafdeling van de Verenigde Naties een thema voor deze dag. Zo was in eerdere jaren het thema bijvoorbeeld: ‘Spreek je uit, stop discriminatie’, ‘Menselijke waardigheid en gerechtigheid voor allen’, ‘Mensenrechten en armoede’. Thema’s die hun actualiteit behouden.
Dit jaar, 2023, is er niet een speciaal thema. Maar staat de dag in het teken van de 75ste verjaardag van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
In 1948 werd door de Verenigde Naties het document ondertekend waarin de Rechten van de Mens beschreven staan. We zijn 75 jaar verder. De rechten houden hun actualiteit.
Iedere persoon heeft rechten, alleen al vanwege het feit dat je een mens bent.
Waarbij ik het mooi vind om op te merken dat tegenwoordig ook de niet-menselijke natuur steeds vaker rechtspersoon wordt: de zee, een rivier, een stuk grond, een berg. Hoopvol met het oog op de toekomst van onze aarde.
In juni was ik in Neurenberg, stad met een bewogen geschiedenis, zeker ook waar het om mensenrechten gaat. Ik was er voor de Kirchentag, een groots Inspiratiefestival van de Duitse kerken. Een festival waar men niet aarzelt politieke standpunten in te nemen. Juist ook als het gaat om mensenrechten, om de rechten van vluchtelingen bijvoorbeeld.
In Neurenberg kun je de ‘Straat van de Mensenrechten’ lopen. En dat heb ik dan ook gedaan. Deze bestaat uit een poort en uit een lange rij witte betonnen palen. Op de palen staan de rechten van de mens gegraveerd. Op iedere paal eenmaal in het Duits en eenmaal in een variërende andere taal.
Het maakte indruk om die weg te gaan, wetend dat Neurenberg ook de stad is waar in de nazitijd de
Rassenwetten van Neurenberg ingevoerd werden.
Het was goed om bij elke betonnen paal even stil te staan.
Dit jaar vieren we 75 jaar Verklaring van de Mensenrechten. En daarom leek het mij goed en passend die mensenrechten zelf gewoon maar aan het woord te laten. Ze te laten klinken. Ze zijn allemaal op het internet makkelijk te vinden. Vanmiddag lees ik een deel ervan. Ze hebben en houden hun kracht. En het zal u vast net zo vergaan als mij: bij elk Mensenrecht zie je wel situaties voor ogen uit ons hier en nu, waarin rechten geschonden worden en waarin het grote belang van de Verklaring weer bewezen is.
Ik vond een versie in gewone taal – die gebruik ik.
Want elk mens heeft het recht om die mensenrechten te begrijpen.
We worden allemaal vrij en gelijkwaardig geboren.
Discrimineer niet.
We hebben allemaal het recht in vrijheid en veiligheid te leven.
Niemand heeft het recht ons tot slaaf te maken. Wij mogen niemand tot slavernij dwingen.
Niemand heeft het recht ons pijn te doen of te martelen.
Voor de wet zijn we allen gelijk.
We kunnen allemaal een beroep doen op het rechtsstelsel wanneer we niet eerlijk behandeld worden.
Niemand heeft het recht ons zonder een goede reden te arresteren en gevangen te houden of ons het land uit te sturen.
Iedereen heeft recht op een eerlijk en openbaar proces.
We zijn onschuldig tenzij schuldig bewezen.
We hebben het recht op privacy.
En op vrijheid om te gaan en staan waar je wilt.
Als we bang zijn dat we in ons eigen land slecht worden behandeld, hebben we allemaal het recht naar een ander land te vluchten waar we veilig zijn.
We hebben allemaal het recht om tot een land te behoren.
Liefde is liefde. Ongeacht je afkomst, geslacht, genderidentiteit, kleur of status.
We hebben allemaal het recht om te geloven wat we willen geloven, om een godsdienst te hebben, of om van godsdienst te veranderen als we dat willen.
We hebben allemaal het recht onze eigen beslissingen te nemen, een eigen mening te hebben, onze mening te uiten en onze ideeën met anderen te delen.
We hebben allemaal het recht onze vrienden te ontmoeten en om in vrede samen te werken om onze rechten te verdedigen.
We hebben allemaal het recht op betaalbaar onderdak, medicijnen, onderwijs, kinderzorg, genoeg geld om van te leven en medische zorg wanneer we oud of ziek zijn.
Iedere volwassene heeft het recht een beroep uit te oefenen, tegen een redelijk loon, en om lid te zijn van een vakvereniging.
We hebben het recht om te spelen, om te rusten na het werk en te ontspannen.
Alle mensen hebben het recht dat er voor hen gezorgd wordt.
We hebben een plicht naar andere mensen en moeten hun rechten en vrijheden ook beschermen.
Niemand kan jouw mensenrechten van je afnemen.
En om alle mensen wier rechten geschonden worden,
groten en kleinen, ouderen en jongeren, dichtbij en ver,
om alle mensen die zich voor mensenrechten inzetten,
staan wij hier vandaag
en branden wij onze lichtjes.
Martine Nijveld, predikante Protestantse Gemeente Oosterbeek-Wolfheze